Program mediacji szkolnych „Od agresora do mediatora”

w  Zespole Szkół Publicznych nr 2 w Pleszewie

 

I ZNACZENIE MEDIACJI

Mediacje szkolne uczą odpowiedzialności. Proces mediacji pozwala wyładować negatywne emocje, dzięki czemu łatwiej jest zrozumieć racje drugiej strony. Mediacja to dobra metoda porozumiewania się bez przemocy. Przez mediację rozumie się pośredniczenie w konflikcie, mające na celu pomoc stronom w osiągnięciu wspólnego porozumienia (Pruitt, Kressel,1985).

II. CELE PROGRAMU

  1. Cel główny:
  • wyrobienie u uczniów umiejętności mediacyjnych i negocjacyjnych.
  1. Cele operacyjne: 
  • uczeń zna pojęcie mediacji;
  • uczeń potrafi wykorzystać techniki mediacyjne w sytuacjach problemowych;
  • uczeń umie przenieść teorię dotyczącą mediacji na płaszczyznę relacji rówieśniczych;

Nauczyciel w porozumieniu z wychowawcą klasy i/lub pedagogiem szkolnym decyduje
o przekazaniu danej sprawy do mediacji.

 Sprawy do mediacji:

– poniżanie;

– wyśmiewanie;

– przezywanie;

– niszczenie przedmiotów szkolnych lub należących do kolegów;

– naruszanie nietykalności cielesnej: uderzenie w twarz, kopanie, poszturchiwanie, popychanie itp.

Uczniowie pełnić będą dyżury w szkole (para mediatorów/raz w tygodniu). Ponadto wywieszona będzie lista szkolnych mediatorów na tablicy informacyjnej.

Mediacja może odbywać się podczas przerw obiadowych, najczęściej jednak po zakończonych lekcjach.

III. Ewaluacja programu

– sprawozdanie z pracy mediatorów szkolnych;

————————————————————————————————————————-

 KONFLIKT

 PSYCHOLOGIA KONFLIKTU

 Definicje konfliktu:

 

Konflikt (łac. Conflictus – zderzenie) wszelkie zetknięcie się sprzecznych dążeń, niezgodność interesów, poglądów; antagonizm, kolizja, spor, zatarg

( Słownik wyrazów obcych. Warszawa 1979r)

 

Konflikt to każda sytuacja lub proces społeczny,  w którym dwie lub więcej zbiorowości są powiązane przez co najmniej jedną formę antagonistycznego stosunku psychologicznego lub co najmniej jedną formę antagonistycznej reakcji.

(wg. Clintona Finka )

 

Sytuacja konfliktowa występuje, gdy: jedna z dwóch lub więcej stron, które są wzajemnie od siebie zależne (czyli każda potrzebuje drugiej do zaspokojenia swoich własnych potrzeb) postrzega istnienie między nimi niemożliwych do pogodzenia różnic w zakresie interesów, wartości, potrzeb, co prowokuje ich do podjęcia działań, które w efekcie mogą prowadzić do eskalacji- wybuchu, złagodzenia lub rozwiązania tej sytuacji.

 

Dobrodziejstwa konfliktu:

konflikt w każdej grupie społecznej jest zjawiskiem nieuniknionym i naturalnym,

konflikt powinno akceptować skoro nie można go uniknąć pamiętając by szukać uzasadnień jego występowania,

konflikt jest niezbędną siłą napędową i rozwojową wszelkich procesów grupowych,

konflikt przynosi pozytywne lub negatywne rezultaty jednak zależy od naszej reakcji oraz naszego kierowania sytuacją konfliktową,

 

Sytuacje konfliktowe w szkole

 

Do konfliktów na terenie szkoły może dochodzić między:

  • dwoma uczniami,
  • uczniem a nauczycielem,
  • nauczycielem a rodzicem,
  • nauczycielem a inny dorosły

 

Pseudorozwiązania konfliktów w szkole

  • Ignorowanie
  • Odwlekanie
  • Pokojowe współistnienie
  • Deprecjonowanie
  • Reorientacja
  • Separacja
  • Kompromis
  • Eskalacja
  • Walka

 

Sposoby rozwiązywania konfliktów szkole.

 

Sposoby z wykorzystaniem dialogu :

negocjacje

koncyliacje

mediacje

 

zastosowanie w pracy pedagogicznej mają również:

arbitraż

moderacja

admonicja

 

 

Do mediacji rówieśniczej nadają się konflikty , które wystąpiły na terenie szkoły, oprócz tych, które:

  • mają znamiona przestępstwa,
  • wyrządzone szkody są bardzo poważne (psychiczne, materialne)
  • nie ma jasności co do sprawcy czynu.

 

Dynamika konfliktów

Stopień 1. prowokacja

Stopień 2. utrata twarzy

Stopień 3. szukanie sprzymierzeńców

Stopień 4.sięganie po przemoc fizyczną

Stopień 5. niszczenie drugiej osoby za cenę samozniszczenia

MEDIACJE RÓWIEŚNICZE

Mediacje rówieśnicze

Poszukiwanie rozwiązania konfliktu pomiędzy uczniami na terenie szkoły/placówki przy pomocy ucznia- mediatora rówieśniczego i wsparciu nauczyciela-opiekuna mediatora.

 

 Mediator rówieśniczy

To uczeń, który został odpowiednio przeszkolony, by ułatwić spierającym się kolegom dyskusję w trakcie której poszukują oni  rozwiązań dzielącego ich konfliktu.

 

Mediatorze pamiętaj:

Nie oceniaj,

Nie doradzaj,

Okaż empatie obu stronom,

Zachowaj dyskrecje,

Pilnuj porządku spotkania,

 

Zasady mediacji rówieśniczych

1. DOBROWOLNOŚĆ

– uczestnicy mediacji dobrowolnie biorą w niej udział,

– uczniowie mogą wycofać się na każdym etapie spotkania mediacyjnego,
2. BEZSTRONNOŚĆ

– mediator nie staje po żadnej stronie, nie ocenia i nie rozstrzyga sporów,
3. NEUTRALNOŚCI

– mediator jest neutralny, nie narzuca gotowych rozwiązań,
4. POUFNOŚĆ

– mediator nikomu nie ujawnia tego, co usłyszał od stron.
5. SZACUNEK

– mediator szanuje obie strony oraz dba, by strony odnosiły się do siebie z szacunkiem,
6.AKCEPTOWALNOŚĆ

– mediator powinien być akceptowany przez obie strony,

 

Etapy mediacji rówieśniczych

 

I etap mediacji:  „Rozpoczynamy mediację”

II etap mediacji: „Mediator słucha i rozumie”- prezentacja stanowisk

III etap mediacji: „Sztuka zadawania pytań”- poszukiwanie rozwiązań

IV etap mediacji: „Sztuka negocjacji”- analiza i weryfikacja wspólnych rozwiązań

V etap mediacji: „Zakończenie mediacji”- uzgodnienia     końcowe, zapisanie ustaleń

Zalety mediacji rówieśniczych

  • Rozwiązanie konfliktu, osiągnięte porozumienie satysfakcjonuje strony, nauczycieli i rodziców,
  • Rozwijają umiejętności psychospołeczne,
  • Nabyte umiejętności mediacyjne, uczniowie przenoszą do życia pozaszkolnego,
  • Mediacja motywuje uczniów do zmiany postawy wobec problemów.
  • Sprzyja procesowi współdecydowania uczniów za bezpieczną i przyjazną atmosferę w szkole,
  • Rozwija samodzielność uczniów,
  • Zwiększa poczucie wartości uczniów.

 

Uczucia w mediacji

 

Zadanie mediatora polega na udzieleniu skłóconym stronom pomocy w wyrażaniu ich uczuć słowach. Uspokaja to, prowadzi do zrozumienia i toruje drogę do rzeczowych pertraktacji.

 

WARTO WIEDZIEĆ!

 

12 ETAPÓW PROWADZENIE MEDIACJI  według Christophera W. Moore’a

  1. nawiązanie kontaktu ze stronami,
  2. wybór strategii mediacji,
  3. zbieranie i analiza informacji,
  4. sporządzenie szczegółowego planu mediacji,
  5. budowanie zaufania i współpracy,
  6. rozpoczęcie sesji mediacyjnej,
  7. zdefiniowanie spraw i ustalenie planu,
  8. odkrywanie ukrytych interesów,
  9. generowanie opcji rozwiązań,
  10. ocena możliwości rozwiązań,
  11. przetarg końcowy,
  12. osiągnięcie formalnego porozumienia.

 

TRENING UMIEJĘTNOŚCI MEDIACYJNYCH

 

Techniki mediacyjne

 

Parafraza

Technika ta polega na powtórzeniu własnymi słowami treści przesłania płynącego zarówno ze słów, jak i towarzyszącej im mowy ciała. Jej istotą jest wydobycie najważniejszych informacji i uzyskanie potwierdzenia nadawcy, że dokonana interpretacja jest zgodna z przekazem. Umożliwia sprawdzenie własnego spostrzeżenia i minimalizuje ryzyko zniekształcenia danych.

 

Początki zdań parafrazie:

„Pozwól, że upewnię się, czy Cię dobrze rozumiem…”

„Z tego, co mówisz wynika, że…”

„Jeśli Cię dobrze zrozumiałem, to…”

 

Odzwierciedlanie

technika polega na tym, by dostroić swoje zachowania do sposobu zachowania naszego rozmówcy na jak największej liczbie poziomów:

mowy ciała (gesty, mimika, pozycja ciała, styl, ubiór),

głosu (tempo wypowiedzi, siła głosu, modulacja, tembr),

treści,( nie zmieniając  sensu wypowiedzi)

języka (“słowa-klucze”)

 

początki zdań w odzwierciedleniu:

– Czy uważasz , że………

– Czy dobrze cię zrozumiałem? Ty……

– Zdajesz się być zdenerwowany…..

– Czy mam rację, że….

 

Podsumowanie

Technika w której można sprowadzić do wspólnego mianownika treści, jak i wyrazić w słowach podobne uczucia skłóconych osób.

 

Zadawanie pytań

Celem  tej techniki jest uzyskanie dodatkowych informacji, które potrzebne są do pełnego zrozumienia opisu sytuacji lub wyjaśnienia niejasnych punktów rozmowy. Zadawanie pytań zapobiega powstawaniu domysłów i formułowaniu niewłaściwych założeń w oparciu o niepełne informacje.

Pytania otwarte:

Na te pytanie nie można odpowiedzieć krótko Tak lub Nie

Przykład: Powiedz mi , jak i kiedy zaczeła się właściwie wasza kłótnia?

 

Pytania zamknięte:

Na te pytania udzielamy odpowiedzi krótkiej : Tak lub Nie

Przykład: Czy możesz się w tej chwili dobrze skoncentrować?

 

Aktywne słuchanie

  1. Patrzymy na twarz
  2. Okazujemy zainteresowanie
  3. Wybieramy odpowiedni dystans, który preferuje nasz rozmówca
  4. Odzwierciedlamy
  5. Dopytujemy
  6. Nie przerywamy
  7. Trzymamy się tematu